Odra w województwie zachodniopomorskim pod regularną kontrolą służb i inspekcji

W konferencji uczestniczyli przedstawiciele: Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Wojsk Obrony Terytorialnej, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie oraz Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego w Szczecinie.

W żadnym z badań nie stwierdzono obecności siedlisk złotej algi na terenie województwa. Działa też stacja mobilna, badająca parametry wody w okolicach Widuchowej. Obecnie parametry fizykochemiczne wody również nie odbiegają od parametrów, które zwykle notowane są w rzece. – powiedział wojewoda zachodniopomorski Zbigniew Bogucki i dodał: Dzisiaj Odra, nie tylko na odcinku zachodniopomorskim, ale w całym jej biegu – moim zdaniem, patrząc na liczbę punktów i liczbę pobranych próbek, a od kryzysu tych próbek zostało pobranych ponad 50 tys. na całej Odrze – jest niewątpliwie najlepiej monitorowaną rzeką w Europie.

Stały monitoring

Odra w województwie zachodniopomorskim jest pod stałym nadzorem. W czterech miejscach próbki wody pobierane są dwa razy w tygodniu i trafiają do badań w Centralnym Laboratorium Badawczym GIOŚ Oddział w Szczecinie. Raz w tygodniu woda badana jest pod kątem występowania złotej algi. Dodatkowo od kilku dni na Odrze w województwie zachodniopomorskim na wysokości Widuchowej działa sonda automatyczna, która prowadzi stały, 24-godzinny monitoring rzeki. Wszystkie wyniki badań publikowane są na bieżąco na portalu https://gov.pl/odra oraz https://pomiary.gios.gov.pl/ i są dostępne dla każdego. Pomimo pojawienia się śniętych ryb w wodach Kanału Gliwickiego oraz Kanału Kędzierzyńskiego Odra na terenie województwa zachodniopomorskiego jest aktualnie bezpieczna.

Potwierdza to Prezes Zarządu Okręgu PZW w Szczecinie prof. Adam Tański: Nie stwierdzono żadnych śniętych ryb. Profile tlenowe, które wykonywane są w stałych punktach: na Międzyodrzu, na Regalicy, na kanale Odry Zachodniej gwarantują przeżycie ryb. Obecnie zawartość tlenu sięgała od 11 miligramów do 6 miligramów na litr w strefie dennej w głównym korycie rzeki. Na Międzyodrzu przy dnie zdarzały się sytuacje, że to było 5 mg na litr, ale nie jest to sytuacja, która mogłaby budzić niepokój. Jaka będzie sytuacja w najbliższych tygodniach? Pod względem hydrologicznym jest bardzo niekorzystnie, tak jak w ubiegłym roku nie ma opadów. Stan wody można określić jako niski. Te wszystkie sytuacje nie napawają optymizmem. W tej chwili temperatura wody wynosi 21 o poranku, po południu 22°C. To jest jeszcze taka temperatura, która no pozwala na spokojne żerowanie i dobrą rozpuszczalność tlenu.

Procedura alarmowa

Procedura monitorowania interwencyjnego złotej algi zakłada wykonywanie badań terenowych i laboratoryjnych, które umożliwią wykrycie ewentualnego ryzyka wystąpienia zakwitów Prymnesium cf. parvum, a następnie poinformowanie odpowiednich służb. Poszczególne stopnie alertowe uruchamiają działania służb na poziomie centralnym i wojewódzkim.
Procedura została szczegółowo opisana:

https://www.gov.pl/web/odra/aktualizacja-procedury-monitoringowej-z-alertami

Od momentu powzięcia informacji o wykryciu złotej algi lub tez sygnału o wykryciu śniętych ryb służby informowane są w ciągu godziny o sytuacji, a następnie udają się na miejsce w celu pobrania próbek wody oraz analizy zjawiska. W praktyce zostało to przetestowane 1 czerwca br. kiedy wpłynęła informacja od lokalnych rybaków o śniętych rybach w jednym z kanałów Międzyodrza, co jak się później okazało, po wykonaniu badań, nie miało związku ze złota alga.

https://www.wios.szczecin.pl/chapter_16135.asp?soid=5B37D1AD7CD04484B483C3E561F3F521

Służby w gotowości:

Służby dysponują sprzętem w postaci samochodów terenowych, łodzi, dronów, oraz przenośnych i stacjonarnych urządzeń do badania wody. Jak podkreślą wojewoda Bogucki: Straż Pożarna, wiodąca służba w przypadku kryzysu na Odrze jest przygotowana do tak samo intensywnego, a może bardziej intensywnego działania niż w zeszłym roku.

Strażacy w każdej chwili mogą przystąpić do działania. Od lipca do zachodniopomorskich strażaków trafi dodatkowych 18 łodzi. To sprawi, że będziemy bardziej mobilni. Cały czas jesteśmy gotowi do użycia strażaków z całej Polski, stawiania zapór, zbierania śniętych ryb, mamy agregaty pompowe, żeby napowietrzać rzekę - informuje starszy brygadier Mirosław Pender, zastępca Zachodniopomorskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP

Złota alga

„Złota alga” to mikroskopijny glon, który występuje w skupiskach. Glon przemieszcza się i bytuje w skupiskach w miejscach, gdzie ma dogodne warunki do rozwoju, m.in. odpowiednią temperaturę i niski przepływ wody oraz stały dopływ pożywki w postaci biogenów, zwłaszcza azotu i fosforu pochodzących m.in. ze ścieków komunalnych. Glon nie jest widoczny gołym okiem. Nie zawsze też jego występowanie jest jednoznaczne ze śnięciem ryb. Złota alga uwalnia toksynę m.in. z powodu nagłej zmiany parametrów fizyko-chemicznych wody. Mechanizm uwolnienia toksyn nie jest do końca poznany przez naukowców, mimo kilkudziesięciu lat prowadzonych na świecie badań. Dlatego w monitoringu stałym GIOŚ/WIOŚ ukierunkowanym na występowanie „złotej algi” najistotniejsze jest śledzenie parametrów wody, w tym temperatury, nasycenia tlenem, przewodności oraz zawartości azotu i fosforu, jako głównych czynników sprzyjających namnażaniu się glonu.